In Nederland kent de regulering van kansspelen een lange geschiedenis. De basis werd gelegd met de Wet op de kansspelen uit 1964, die het aanbieden van kansspelen zonder vergunning verbood en de Staat exclusieve rechten gaf voor bepaalde spellen. Maar vanaf de jaren tachtig is er veel veranderd. Vandaag gaat de discussie vaak over online casinos Cruks omzeilen, zoals ook toegelicht in deze bijdrage op thegameroom.org. In dit artikel kijken we naar de belangrijkste mijlpalen, de impact op fysieke casino’s, loterijen en de online sector, en hoe de situatie er in 2025 uitziet.
De jaren tachtig en negentig: staatsmonopolie en fysieke markten
In deze periode lag de nadruk vooral op fysieke casino’s, loterijen en sportweddenschappen binnen een strikt gereguleerd kader. Holland Casino kreeg als staatsbedrijf een monopoliepositie. Dat maakte het voor de overheid mogelijk om de markt te controleren, toezicht te houden en de opbrengsten richting de staatskas te laten vloeien.
Innovatie of verandering in de wetgeving bleef beperkt. Online gokken bestond nog niet en vergunningen werden uitsluitend lokaal verleend. Het speelveld was overzichtelijk en vooral gericht op controle en stabiliteit.
De opkomst van het internet en de eerste scheuren (2000-2010)
Met de komst van het internet veranderde de situatie. Internationale aanbieders boden hun spellen online aan, vaak vanuit het buitenland, en bereikten zo ook Nederlandse spelers. Dit zette het Nederlandse model onder druk.
Daarnaast ontstond er spanning met Europese wetgeving over het vrije verkeer van diensten. De vraag rees of een staatsmonopolie in de kansspelsector nog houdbaar was. Het werd duidelijk dat een herziening van de regels nodig was.
Voorbereiding op verandering: de Kansspelautoriteit (2012)
Een belangrijke stap was de oprichting van de Kansspelautoriteit (KSA) in 2012. Deze toezichthouder kreeg als taak de kansspelsector te reguleren, toezicht te houden en spelers te beschermen.
Tegelijkertijd werd de discussie over legalisering van online kansspelen steeds luider. Terwijl in de praktijk al veel Nederlanders bij buitenlandse aanbieders speelden, was er nog geen wettelijk kader om dit in goede banen te leiden. De markt bevond zich in een grijze zone.
Het keerpunt: Wet Kansspelen op Afstand (2021)
De echte ommekeer kwam in oktober 2021. Toen trad de Wet Kansspelen op Afstand (KOA) in werking. Daarmee werd online gokken in Nederland eindelijk legaal, mits aanbieders een vergunning kregen van de KSA.
De wet legde duidelijke voorwaarden vast:
- Alleen vergunde aanbieders mochten actief zijn.
- Er kwam strenge controle op reclame-uitingen.
- Operators moesten maatregelen nemen tegen gokverslaving, waaronder aansluiting bij het zelfuitsluitingssysteem CRUKS.
- Belastingen en heffingen werden ingevoerd om toezicht en preventie te financieren.
Het grijze gebied verdween, en de online markt werd formeel gereguleerd.
Belasting, toezicht en maatschappelijke verantwoordelijkheid
De nieuwe regels brachten ook een andere fiscale structuur. Licentiehouders moesten kansspelbelasting betalen, gebaseerd op hun bruto spelopbrengsten. Een deel van de opbrengsten werd bovendien bestemd voor verslavingspreventie en maatschappelijke projecten.
De KSA kreeg ruime bevoegdheden om toezicht te houden. Illegale aanbieders konden rekenen op boetes die in de miljoenen liepen, of zelfs een percentage van hun omzet. Daarmee liet de overheid zien dat ze de nieuwe regels serieus nam.
Effecten op de markt
De impact van de nieuwe wetgeving was snel zichtbaar. Al in 2024 haalde de Nederlandse overheid recordinkomsten uit kansspelen, met meer dan één miljard euro aan belastingen. Hiervan kwam zo’n 400 miljoen euro uit de online sector.
Voor spelers betekende dit meer duidelijkheid en bescherming. Voor aanbieders betekende het dat ze onder strenge voorwaarden legaal konden opereren. Reclame werd gereguleerd, toezicht werd aangescherpt en er kwam meer aandacht voor verantwoord spelen.
Lopende en toekomstige ontwikkelingen
De wetgeving staat niet stil. Nieuwe voorstellen liggen klaar, waaronder:
- Verhoging van de minimumleeftijd voor risicospelen van 18 naar 21 jaar.
- Verdere beperkingen op gokreclame, met strengere eisen voor online promotie.
- Mogelijke verhoging van belastingen, wat invloed kan hebben op de winstgevendheid van aanbieders.
De rode draad blijft hetzelfde: de overheid wil een legale markt faciliteren, maar tegelijk sociale verantwoordelijkheid en preventie centraal stellen.
Terugblik: vier fases van verandering
Als we vanaf 1980 terugkijken, zien we grofweg vier fases:
- 1980-2000 – Staatsmonopolies, fysieke casino’s, weinig innovatie.
- 2000-2010 – Opkomst van internet, buitenlandse aanbieders, groeiende druk.
- 2010-2020 – Oprichting KSA, discussies over legalisering, voorbereiding op online regulering.
- 2021 en verder – Volledige regulering van online kansspelen, met vergunningen, toezicht en preventie centraal.
Wat bleef, is het basisprincipe: gokken mag alleen als de overheid een vergunning verleent. Wat veranderde, is de marktstructuur (van monopolie naar gereguleerd model), de technologie (van fysiek naar digitaal) en de nadruk op consumentenbescherming.
De Nederlandse gokwetgeving heeft een lange weg afgelegd. Waar in de jaren tachtig fysieke casino’s en staatsmonopolies de toon zetten, zien we vandaag een moderne markt met strenge regels voor online aanbieders.
De invoering van de Wet Kansspelen op Afstand in 2021 markeerde het echte keerpunt. Sindsdien is er meer aandacht voor verantwoord spelen, toezicht en maatschappelijke effecten.
In 2025 kan Nederland worden gezien als een van de best gereguleerde kansspelsectoren van Europa: streng, duidelijk en met oog voor zowel economische als sociale belangen.
